Vámola Alboreando – Entroido Ullán

LIBRO CORREXIDO_FINAL3_Maquetación 1

 

O concello de Teo, encravado ás beiras do Ulla, mantén a tradición dos Xenerais, que percorren todos os lugares da parroquia evocando aires paramilitares. Diante os «correos» montados da cabalo anuncian a súa chegada, a continuación e a pé os diferentes coros de bonito e de vellos, acompañados dos seus músicos, entran en escena interpretando cantares para a ocasión, rematando a actuación coas «vivas» dos xenerais dados ao cabeza de familia a cambio dun donativo. A escena repítese en todas as aldeas da parroquia rematando toda a comunidade nunha praza céntrica onde dan lugar os «atranques» ou «altos», enfrontamento verbal onde se fai alusión aos feitos políticos máis destacados transcorridos do ano pasado, tanto no ambito local coma no nacional.

Neste documento sonoro eliximos o canto de Antroido, que interpretou o coro de bonitos de Cacheiras no ano 1957, para lles render homenaxe a todas aquelas persoas que o fan posible, querendo destacar a figura do «poeta» creador das letras dos cantares e dos atranques, que polo regular vive na sombra do recoñecemento, sendo piar base -papel fundamental- no desenvolvemento da festa. Persoas que posúen o don de crear e dar voz a historias e feitos acontecidos na parroquia cun sentir moi irónico, cheo de retranca e algo de picardía. A través destas creacións podemos percorrer a historia e vivencias populares do concello de Teo.

LIBRO CORREXIDO_FINAL3_Maquetación 1

A Don Hilario Teo Ferreiro, entre todos os existentes, para singularizar esta figura «alma mater» da nosa cultura, Nado en Raxó, Cacheiras, artífice de innumerables versos para o Antroido, e dicir, cantares e atranques (lírica do Entroido)que cultivou o longo da súa vida como unha faceta intrínseca á súa personalidade. Eliximos de entre toda a súa obra «O Ferreiro de Cacheiras» cantar que acadou moita sona na comarca e que narra en verso as artimañas deste home. Ponlle voz e melodía a Sra. Carmen da Castra, quen recorda á perfección a maioría dos cantares que foron no Antroido de Cacheiras. O seu coñecemento e participación carnavalesca non é por casualidade, ven lle herdado de seu pai, Don Xaquín da Castra, un dos maiores defensores neste xénero.

LIBRO CORREXIDO_FINAL3_Maquetación 1

E xa para rematar quixemos incluír o son da gaita de fol, presente ata hai pouco nas comitivas, xa que axudará a entender a tradición dos Xenerais, tanxida por Don Ramiro de Angrois, o gaiteiro insigne dos Carnavais da comarca. Son incontables os anos nos que este home participou activamente na unión carnavalesca. Escoitamos a «Muiñeira dos tres estalos» así a denominou, peza moi recorrida por el para tocar nun cruzamento ateigado de xente cando acababa de cantar o coro.

Queremos renderlles así homenaxe a estas dúas figuras claves, ao noso entender, no Entriodo da Ulla, o recoñecemento público raramente sucede. Que sirva pois este pequeno traballo como recoñecemento ao seu labor na sombra.