Asociación Cultural A Regionalista

`Polo san Xoán sécalle una raíz ó pan, polo San Pedro

sécalle a do medio e polo Santiago fouciños ó agro´

Aínda que os tempos foron mudando, a nosa transmisora, a Sra. Mercedes,

cóntanos coma para as viaxes a castela se organizaban en cuadrillas e eran aloxados -ao igual que antaño- nos cubertos onde, como é de supor, non había camas xa que as dependencias da casa quedaban reservadas para uso exclusivo da familia ou estaban ateigadas de xente.

O feito de acudir a Castela á seitura realizouse durante séculos e supuxo una importante axuda para soster una familia e manter un equilibrio económico nas terras da montaña de Ourense, uns cartos `extra´ pagados por día traballado co suor da frente. Verbo disto véñennos á mente os versos de Rosalía de Castro.

`Castellanos de Castilla,

tratade ben ós gallegos,

cando van, van como rosas,

cando vén, vén como negros´

Os que ían eran maioritariamente os homes e levaban as mulleres máis fortes que axudaban no labor e daban folgos no traballo, nesta época do verán as terras da zona quedaban desertas, os seus paisanos emigraban por tempada da seitura a gañar un pesiño na `sega do pan´ en Castela. Foi así coma, a Sra Mercedes de Viana do Bolo, aprendeu `a gala´ este canto libre interpretado na sega xeralmente polo mayoral. Home encargados de marcar as pautas na sega e tamén de lles dar folgos ás cuadrillas mediante cancións que axudaban a evadirse por uns instantes do cansazo que provocaba este duro labor.

Os cantos das mulleres e dos mayorales das cuadrillas daban xenio arreo para que seguiramos coa labor cara a adiante. Son as palabras da Sra, Mercedes.

  Entre todo o repertorio extenso da Requinta de Lampai (Teo), decidimos escoller a Marcha da Procesión que eles interpretaban para tocar en tal ocasión, xa que é un ritmo que non presenta diversidade en canto a pezas pois, polo xeral, os grupos tan só manteñen una melodía ou dúas o máximo no repertorio para tocar a procesión.

Estas marchas foron introducidas entre finais do século XIX e principios do XX, o que mostra una relativa modernidade. A procedencia destas composicións remítenos as bandas de música que cubriron todo espectro de necesidades dentro da festa popular. Antigamente o ritmo para acompañar as procesións das andias dos santos eran variadas: jotas, muiñeiras e incluso pasodobres.

A peza que escollemos foi interpretada polo Sr. José María `o canteiro´ derradeiro gaiteiro vivo da requinta de Lampai e co que tivemos o pracer de conversar. Como ben indica o seu sobrenome era un bo picapedreiro, como moitos de Lampai que se dedicaban a isto. Nos anos corenta máis do 80% das familias de Lampai vivían maioritariamente da labor da pedra (extracción e transformación), pois según nos explica o Sr. José María `A pedra ademáis de dar traballo tamén daba de comer ós de Lampai´
Con 20 anos xa tocaba por min só, defendiame ben. Ó pouco tempo xa tratamos de formar a requinta e así foi, faciamos a tres veces por semana academia, primeiramente no lugar da Silva e logo xa no Vilar. Manuel Furelos era o que dirixía, el tocaba un pouco a gaita e outro pouco a requinta.

´Eu fun o que toquei de principio a fin na requinta, xunto con Andrés Penedo e Manuel do Vilar. Pasaron moitos gaiteiros pola formación, uns mellores e outros menos bos, pero sempre fomos pra diante. Acórdome moito de Manuel de Berxaus, el tocaba conmigo e seu irmán na requinta de Romero de Carcacía. Os dous eran moi bos gaiteiros, dos mellores que coñecin e mira que vin uns cantos. Tamén tocou Avelino de Carro; Olimpio; Perol; …. a percusión acordó; o bombo Francisco irmán de Andres e Sande da Grela e na Caixa ó primeiro foi Pepe da Silva, logo Pepe de Ferreiro e outros máis da parroquia.

Durante estes anos non faltou o éxito nesta Requinta de Lampai que encheu de boa música as festas da bisbarra.